Kenmerken van het jenaplanonderwijs
Op deze pagina staat een korte uitleg van het Jenaplanconcept en de oorsprong ervan.
Oorsprong
Jenaplanonderwijs is vernieuwingsonderwijs, net als bijvoorbeeld Daltononderwijs, Montessorionderwijs en Freinetonderwijs. Het jenaplanonderwijs is gebaseerd op de ideeën van professor Peter Petersen, afkomstig uit het Duitse plaats Jena. Hij ontwikkelde een vernieuwende visie op beter onderwijs. Zijn ideeën werden in de jaren vijftig met groot succes geïntroduceerd in Nederland.
Begin 2023 waren er in Nederland ongeveer 190 jenaplanscholen. Dit zijn vooral basisscholen; in het voortgezet onderwijs zijn er 5 jenaplanscholen. De meeste jenaplanscholen lid van de Nederlandse Jenaplanvereniging (NJPV www.jenaplan.nl). Zij onderschrijven de basisprincipes van jenaplanonderwijs.
Onze school is lid van de NJPV en Jenaplan gecertificeerd.
Kwaliteit
De Vuurvogel heeft prima resultaten en werkt voortdurend aan de onderwijskwaliteit. In onze schoolgids (boven aan deze pagina onder het kopje informatie) lees je er meer over op pagina 28.
Het Jenaplanonderwijs in vogelvlucht
Hieronder zie je een korte infographic op youtube over de belangrijkste kenmerken van ons onderwijs.
Respect voor onderlinge verschillen
Kinderen verschillen van elkaar, bijvoorbeeld in levensbeschouwing, achtergrond, capaciteiten en eigenschappen. Jenaplanscholen beschouwen dat als een kans. De kinderen leren om in gelijkwaardigheid op een rechtvaardige en respectvolle manier met de onderlinge verschillen om te gaan. Want elk kind is uniek en elk kind heeft het recht om zijn eigen identiteit te ontwikkelen. Zie ook Bijlage 1 in onze schoolgids: Basisprincipes Jenaplan.
Stamgroepen
Onze stamgroepen zijn heterogene groepen; Ze zijn opgebouwd uit twee of drie leerjaren. We kennen een onderbouw, middenbouw en bovenbouw. In elke stamgroep zitten kinderen van verschillende leeftijden en met een verschillend ontwikkelingsniveau bij elkaar. Deze organisatievorm zien we overal in de samenleving terug in gezinnen, bedrijven en in onze carrières. Tijdens het schooljaar zitten kinderen in wisselende tafelgroepen. Zo stimuleren we het samen leren en het voor elkaar zorgen. In de stamgroep zelf verandert de rol van kinderen elk jaar.
Zelfstandigheid
Kinderen van een jenaplanschool leren van jongs af aan om op een sociale manier zelfstandig te spelen en te leren. Ze hebben binnen hun ontwikkelopdracht de vrijheid om te bepalen wat ze op welk moment willen doen. Dit is geen 'vrijheid blijheid'; Zo hebben ze bijvoorbeeld een duidelijke weektaak, waarin staat wat ze in een week in ieder geval af moeten hebben.
Initiatiefrijke kinderen
Onze kinderen worden gestimuleerd om veel initiatieven te nemen, om over allerlei zaken mee te praten en mee te denken. Ze worden serieus genomen, er wordt naar hun ideeën geluisterd en de stamgroepleider (zo heet de leerkracht van de stamgroep) neemt hun ideeën en inbreng zoveel mogelijk mee.
Wereldoriëntatie
Wereldoriëntatie is het hart van ons onderwijs waarbij al het geleerde en ervarene samenkomt. Uitgangspunt is dat de kinderen binnen en buiten de school kunnen leren. Zij gaan op pad om dingen zelf te ervaren, te ontdekken en te onderzoeken. De buitenwereld komt ook de school in, bijvoorbeeld wanneer mensen iets komen vertellen of demonstreren. Door deze benadering wordt kennis van de wereld van de kinderen steeds groter en leren zij om er betekenis aan te koppelen. Op school werken wij veel met projecten waarin de cognitieve vaardigheden gekoppeld worden aan de werkelijkheid. Zo zullen bijvoorbeeld taal- of rekenactiviteiten vaak gekoppeld zijn aan een wereldoriënterend thema.
Aandacht voor totale ontwikkeling van je kind
Op de Vuurvogel gaat het om de ontwikkeling van kinderen in de ruimste zin van het woord. Daarnaast is er voldoende aandacht voor schoolse kennis en vaardigheden, zoals lezen, schrijven en rekenen. Kinderen krijgen geen traditioneel rapport met cijfers. In plaats hiervan gebruiken we een schoolverslag, waarin aandacht is voor de totale ontwikkeling van je kind. We zorgen ervoor dat we altijd voldoen aan de wettelijke kerndoelen. Op het gebied van lezen, schrijven en rekenen/wiskunde streven we ernaar om minimaal even goed te zijn als traditionele scholen.
Gebruik van ritmisch weekplan
De steeds op dezelfde tijd terugkerende activiteiten vormen de rode draad door een Vuurvogeldag. Hierin is rekening gehouden met afwisseling tussen inspanning en ontspanning. De meest in het oog springende terugkerende activiteiten staan hieronder.
Instructiegroep
Onze kinderen krijgen de instructies voor onder andere taal, rekenen, spelling, Engels, geschiedenis en schrijven klassikaal aangeboden per jaargroep. Hiertoe komen kinderen uit verschillende stamgroepen drie keer per week een deel van de dag bij elkaar. We noemen dit instructiegroepen.
Blokuur
De tijden waarop kinderen vooral aan schoolse vaardigheden werken, noemen we het blokuur. De kinderen werken dan aan taken uit de instructie, krijgen andere vakken aangeboden (zoals verkeer en topografie) en voeren zelf gekozen taken uit of werken met ontwikkelingsmaterialen. De kinderen werken in hun tafelgroepjes grotendeels zelfstandig op hun eigen niveau en in hun eigen tempo. Ze kunnen elkaar helpen als dat nodig is, terwijl de stamgroepleider groepjes of individuele kinderen begeleidt. De kinderen plannen hun werk met de blokkaart of het planbord.
Vier kernactiviteiten
De vier kernactiviteiten die jenaplanscholen onderscheiden zijn gesprek, spel, werk en viering.
Gesprek
Gesprekken zijn een manier om elkaar te informeren en te begrijpen. De dag kan starten met een kringgesprek, bijvoorbeeld een boeken-, actualiteiten-, discussie- of weekendkring.
Spel
Spelen is voor kinderen vanzelfsprekend. Kinderen leren door te spelen. Spelen doe je met je stem en met woorden, met je lijf en allerlei dingen die je tegenkomt. Spel is er in veel variaties en vormen, zoals het vrije spel, het aan regels gebonden spel, het toneel, dans- en bewegingsspel of het spontane, dramatische spel.
Werk
De kinderen leren de 'schoolse vaardigheden' als rekenen, lezen, taal, schrijven, geschiedenis, Engels en topografie. Ze werken zowel zelfstandig als in groepjes waarbij rekening wordt gehouden met niveauverschillen.
Viering
Samen werken, spelen, praten en beleven mondt uit in het samen vieren. Vieren is een grondvorm van de menselijke cultuur om gevoelens en ervaringen te delen. De viering is bedoeld om met de hele school de week te openen of af te sluiten of om stil te staan bij bijzondere momenten, zoals de introductie van een nieuw project. Of om aan elkaar te laten zien wat ze hebben geleerd die week. Het is een moment van samenkomen, samenzijn en van presentatie en manifestatie van jezelf en/of groep aan een ander. Niet alleen schoolbreed wordt er gevierd maar ook in de stamgroep.